آینده پژوهی فرصت‌ها و چالش‌های احتمالی صنعت بیمه     4/28/2025

دکتر محمدحسن ملکی (معاون پژوهشی دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه قم)

دکتر یزدان گودرزی فراهانی, دکتر اسماء حمزه, دکتر امیدعلی عادلی, دکتر معصومه کاظمی, دکتر مهدی نصرالهی, دکتر سعید فراهانی فرد, رحیم مصدق

شماره 190

خلاصه مدیریتی 


هدف اصلی این تحقیق، شناسایی پیشران‌ها و سناریوهای آینده صنعت بیمه در ایران است، با تمرکز بر تحلیل فرصت‌ها و چالش‌های احتمالی که ممکن است این صنعت را تحت تأثیر قرار دهد. پژوهش در پی شناسایی عواملی است که می‌تواند آینده صنعت بیمه را شکل دهد و سناریوهایی برای راهبری استراتژیک صنعت در مواجهه با این تحولات پیشنهاد دهد.
این تحقیق از روش آینده‌پژوهی بهره برده است و پیشران‌های اصلی از طریق بررسی پیشینه تحقیقاتی و مصاحبه‌های ساختاریافته با پنج نفر از خبرگان صنعت بیمه استخراج شدند. برای ارزیابی اعتبار پرسشنامه‌ها از شاخص روایی محتوایی لاوشه استفاده شد که مقادیر بالای 79/0 نشان‌دهنده روایی مطلوب پرسشنامه‌ها است. پس از شناسایی 33 پیشران، این پیشران‌ها با استفاده از تکنیک دلفی فازی غربال شدند و سپس از روش مارکوس برای اولویت‌بندی آن‌ها استفاده شد. در نهایت، با تحلیل داده‌ها و مصاحبه‌های گروهی، چهار سناریو برای آینده صنعت بیمه طراحی گردید.
این تحقیق نشان داد که هشت پیشران اصلی برای آینده صنعت بیمه ایران شناسایی شدند که عبارتند از: میزان هزینه‌های شرکت‌های بیمه در تحقیق و توسعه، الگوهای همکاری اینشورتک‌ها، نفوذ فناوری‌های نسل چهارم مانند اینترنت اشیاء، استفاده از تحلیل‌های داده‌محور با کلان‌داده‌ها، الزامات توسعه پایدار، سیاست‌های رگولاتوری فناوری، تقویت بیمه تکافل و توسعه سازوکارهای حکمرانی شرکتی. پس از ارزیابی و اولویت‌بندی این پیشران‌ها، چهار سناریو برای آینده صنعت بیمه طراحی شد که سناریوی سوم به‌عنوان محتمل‌ترین سناریو شناخته شد. الگوهای همکاری صنعت بیمه با اینشورتک‌ها و استفاده از تحلیل‌های داده‌محور از جمله پیشران‌های کلیدی و با بالاترین اولویت برای صنعت بیمه ایران در آینده هستند. محتمل‌ترین سناریو برای آینده صنعت بیمه ایران، سناریویی است که در آن همکاری‌های استراتژیک با اینشورتک‌ها و بهره‌برداری گسترده از تحلیل‌های داده‌محور نقش اساسی دارند. مهم‌ترین پیشنهادهای سیاستی پژوهش عبارت بودند از:
1.    تقویت همکاری با اینشورتک‌ها: صنعت بیمه ایران باید به تقویت همکاری‌های راهبردی با اینشورتک‌ها پرداخته و از فناوری‌های نوین برای مدیریت تحولات دیجیتال بهره گیرد.
2.    استفاده از کلان‌داده‌ها: پیشنهاد می‌شود که شرکت‌های بیمه به سرمایه‌گذاری در زمینه تحلیل‌های داده‌محور پرداخته و از ظرفیت‌های کلان‌داده‌ها برای اتخاذ تصمیمات دقیق و استراتژیک استفاده کنند.
3.    توجه به الزامات توسعه پایدار: صنعت بیمه باید در طراحی محصولات خود به الزامات توسعه پایدار توجه کرده و از این طریق فرصت‌های جدیدی برای جذب مشتریان و ارتقای پایداری ایجاد کند.
4.    رعایت سیاست‌های رگولاتوری فناوری: صنعت بیمه باید در کنار تحولات فناورانه، سیاست‌های رگولاتوری مناسب را رعایت کرده و تغییرات سریع فناوری را در چارچوب‌های قانونی و مقرراتی مدیریت نماید.