مدیریت پیشگیرانه خطر در بیمه‌‌های آتش‌سوزی: منازل مسکونی، انبارها

خلاصه مدیریتی

مدیریت یکپارچه ریسک در صنعت بیمه تاکنون بیش‌تر بر مدیریت خسارات و انتقال ریسک از طریق بیمه‌گری تمرکز دارد؛ لیکن پرداختن به ریسک‌ها در زنجیره تأمین، نیاز به شناسایی وقایع پرریسک و مخاطره آمیز و نقاط آسیب پذیر دارد. نتایج نشان داده شده در تجزیه و تحلیل خسارات، نشان از وجود پتانسیل‌ها و امکانات و راه‌هایی برای پیشگیری از ریسک در بخش‌های مختلف دارد. کنترل و پیشگیری خسارت شامل شناسایی منابع خطر است و با اقدامات داوطلبانه یا موردنیاز که یک بیمه‌گذار باید برای کاهش ریسک انجام دهد، همراه است.
کنترل خسارت بیمه‌ای نوعی روش مواجهه با ریسک است که عوامل بالقوه ضرر و زیان و خسارت در یک بیمه‌نامه را کاهش می‌دهد. بیمه‌گران می‌توانند به منظور اینکه بیمه‌گذاران ریسک گریزی بیش‌تری داشته باشند و اقدامات پیشگیرانه بروز خسارت را انجام دهند، مشوق‌هایی را برای آن‌ها قرار دهند و یا از آن‌ها  بخواهند اقدامات خاصی را در جهت کاهش ریسک انجام دهند.
در حال حاضر رایج‌ترین روش‌هایی که شرکت‌های بیمه برای مواجهه با خطرات بیمه‌ای و مدیریت ریسک‌های بیمه‌ای خود به کار می‌گیرند، انتقال ریسک از طریق عملیات بیمه‌گری و اتکایی می‌باشد؛ درصورتی که مدیریت پیشگیرانه خسارت به‌ویژه در برخورد با ریسک‌های بیمه‌ای که دارای شدت پایین و فراوانی بالایی هستند، می‌تواند یکی از بهترین روش‌های مدیریت آن ریسک باشد که تا حد زیادی مغفول مانده است. هدف این پژوهش این است که به مسئله پیشگیری از خسارت در بیمه آتش‌سوزی منازل مسکونی و انبارها می‌پردازد و ضمن شناسایی انواع خطرات در بیمه‌های خطر آتش‌سوزی منازل مسکونی و انبارها و عواقب هر کدام از آنها، راهکارهای مناسب و به‌روز جهت پیشگیری از وقوع آن‌ها یا کنترل و کاهش میزان آسیب ناشی از آنها را بیان می‌کند. انتظار می‌رود در پایان تحقیق انواع ریسک‌های بیمه‌ای و عواقب آن‌ها در بیمه آتش‌سوزی ساختمان‌های مسکونی و انبارها شناسایی و معرفی شده باشد و همچنین راه‌های پیشگیری و کنترل فراوانی و شدت خسارات شرکت‌های بیمه در مواجهه با این ریسک‌ها ارائه گردد و به‌طور کلی به سوالات زیر پاسخ داده شود:
1-    عوامل ایجاد و تشدیدکننده خسارت در خطر آتش‌سوزی ساختمان‌های مسکونی و انبارها کدامند؟
2-    روشهای پیشگیری از وقوع خسارت‌ها و خطرات در خطرهای مذکور کدامند؟
در این تحقیق ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و استفاده از روش مرور نظام‌مند منابع مرتبط، به بررسی پایگاه‌های اطلاعاتی منتخب و سپس  تحلیل مضمون متون به دست آمده از این پایگاه‌ها پرداخته شد و سپس در مرحله بعد با مطالعه عمیق منابع منتخب، انواع ریسک‌ها و عوامل ایجاد خسارت به همراه عواقب هرکدام شناسایی شدند. یکی از مدل‌های رایج در این زمینه مدل پاپیون است که ما نیز از آن استفاده نمودیم. در مرحله بعد نیز، با استفاده از نظرات خبرگان و همچنین مطالعات کتابخانه‌ای، روش‌های پیشگیری و کاهش فراوانی و همچنین کنترل شدت خسارات ناشی از وقوع هرکدام از عوامل خطر احصا و ارائه شدند.
این بررسی سیستماتیک نتایج حاصل از آتش‌سوزی ساختمان‌های مسکونی و انبارها و مرگ و میر ناشی از آن، همچنین عوامل ریسک، عوامل پیشگیری از آتش‌سوزی و صدمات ناشی از آن را با استفاده از بهترین شواهد علمی‌ شناسایی کرد. بر اساس این عوامل می‌توان اقدامات پیشگیرانه مبتنی بر شواهد در خصوص آتش‌سوزی و صدمات ساختمانی را در آینده طراحی کرد. ‌‌مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر آتش‌سوزی ساختمان‌های مسکونی در اکثر مطالعات موارد زیر را شامل می‌شود:
- رفتارهای پرخطر ساکنین در هنگام آتش‌سوزی؛
- ناتوانی‌‌های جسمی ‌و ذهنی و ناتوانی‌های مرتبط با سن؛
- عوامل سازه‌ای و غیراستاندارد در ساختمان‌های مسکونی؛
- عوامل مرتبط با خرابی نصب سیستم اعلام حریق؛
- عوامل مرتبط با تجهیزات ناایمن و چیدمان مبلمان؛
- مشکلات اقتصادی جامعه و ساکنان ساختمان‌های مسکونی، عوامل اجتماعی و فرهنگی؛
- خطر درک پایین شروع و گسترش آتش.
همچنین اقدامات پیشگیرانه در برابر آتش‌سوزی و صدمات در ساختمان‌های مسکونی که از مطالعات استخراج شده است، عبارت‌اند از:
- اصلاح قوانین؛
- اصلاح محیط؛
- اقدامات ایمنی و رفتار انسانی؛
- ارتقای سیستم‌های کمک رسانی؛
- ارتقای آموزش ایمنی در جامعه؛
- افزایش آگاهی.
همچنین ‌‌مهم‌ترین عوامل ریسک در آتش‌سوزی انبارها در اکثر مطالعات موارد زیر را شامل می‌شود:
- عوامل ریسک مرتبط با کارکنان و مسئولین؛
- عوامل ریسک مرتبط با مواد داخلی؛
- عوامل ریسک مرتبط با نوع سازه و ساختمان انبار؛
- عوامل ریسک مرتبط با بلایای طبیعی.
در مقابل، اقدامات پیشگیرانه در برابر آتش‌سوزی و صدمات در انبارها که از مطالعات استخراج شده است، عبارت‌اند از:
- اصلاح قوانین؛
- انبارداری صحیح مواد داخلی؛
- اقدامات مرتبط به ساختمان و سازه انبار؛
- رفتارها و اقدامات ایمن کارکنان و مدیران و آموزش آن‌ها؛
- ارتقاء و آموزش سیستم امداد و نجات و مراقبت‌‌های پزشکی.