خلاصه مدیریتی

تغییر اقلیم و تغییرات پیش‌بینی‌شده در رویدادهای مرتبط با آب‌وهوا، عدم قطعیت در ارزیابی ریسک را افزایش می­دهد. این تحولات می‌تواند باعث تغییر در قیمت‌گذاری محصولات شود و یا منجر به تجدید طبقه‌بندی ریسک‌هایی با درجه اطمینان بالا شود. چنین تغییراتی باعث افزایش هزینه‌های بیمه، کند شدن گسترش خدمات، کاهش دسترسی به بیمه برای گسترش ریسک و افزایش تقاضا برای غرامت بودجه دولتی در پی بروز حوادث طبیعی خواهد شد. در صورت بروز چنین تغییراتی می‌توان انتظار داشت نقش نسبی نهادهای دولتی و خصوصی در تأمین منابع بیمه و مدیریت ریسک تغییر کند. به‌طورکلی انتظار می‌رود که بخش خدمات مالی بتواند با تأثیرات تغییرات اقلیمی مقابله کند. اگرچه سابقه تاریخی نشان می‌دهد که کمترین احتمال وقایع، به‌شدت بر بخش‌های مختلف بیمه تأثیر می‌گذارد، به‌خصوص اگر اتفاق بیفتد که ظرفیت تطبیقی ​​همزمان با عوامل غیر اقلیمی (مثلاً شرایط نامساعد بازار مالی) کاهش یابد. بخش‌های بیمه اموال و بیمه اتکایی و شرکت‌های کوچک تخصصی حساسیت بیشتری ازجمله کاهش سودآوری و ورشکستگی ناشی از وقایع مرتبط با آب‌وهوا را نشان داده‌اند. سازگاری با تغییرات آب‌وهوا نه‌تنها چالش‌های پیچیده، بلکه فرصت‌هایی را نیز برای این بخش به وجود می‌آورد. بازیگران بخش دولتی و خصوصی همچنین با تدارک آمادگی در برابر حوادث طبیعی، برنامه‌های جلوگیری از ضرر، دستورالعمل‌های ساختمانی و بهبود برنامه‌ریزی برای کاربری زمین، از سازگاری با تغییر اقلیم حمایت می‌کنند. بااین‌حال، در برخی موارد، برنامه‌های بیمه و امداد عمومی به‌طور ناخواسته با القای توسعه در مناطق در معرض خطر مثل دشت‌های سیل ایالات‌متحده و مناطق ساحلی، نارضایتی و ناسازگاری را تقویت کرده است. در جدول زیر راهبرد برخی کشورهای پیشرو در خصوص مدیریت ریسک اثرات تغییر اقلیم بر صنعت بیمه آورده شده است که تشریح کامل آن­ها در بخش اول این گزارش خواهد آمد.

 راهبرد کشورهای مختلف در خصوص مدیریت ریسک اثرات تغییر اقلیم بر صنعت بیمه

در همه کشورهای موردبررسی در این مطالعه، سیاست انطباق با تغییرات آب‌وهوایی در درجه اول به‌عنوان موضوعی برای نگرانی‌های محلی تلقی می‌شود. شهرداری‌ها مسئولیت برنامه‌ریزی استفاده از زمین را دارند و مسئولیت رسیدگی به سازگاری با تغییرات آب‌وهوا را در محیط ساخته ‌شده به عهده ‌دارند. ادارات دولتی به‌منظور تأمین منابع و پشتیبانی در جمع‌آوری داده‌ها و دانش فنی مرتبط خدمت می‌کنند. همچنین بررسی­ها نشان داد تقریباً هیچ کمبودی در زمینه طرح‌های بیمه و جبران خسارت برای پوشش دادن در برابر خطرات طبیعی مانند سیل، طوفان و رانش زمین و همچنین پدیده‌های غیر آب‌وهوایی مانند زلزله و فوران آتشفشان در کشورهای موردمطالعه مشاهده نشد.

به‌طورکلی تجزیه‌وتحلیل راهبردهای کشورهای مختلف در زمینه تغییرات اقلیمی و صنعت بیمه، ارزیابی منابع مالی درگیر در مقابله با آسیب‌های تغییرات آب‌وهوا و سازگاری با آن، ارزیابی روش‌های جایگزین برای تولید این قبیل منابع، بررسی عمیق‌تر آسیب‌پذیری و مقاومت در برابر محدوده‌ی سناریوهای رویدادهای فرین هوا و تحقیقات بیشتر در زمینه این‌که چگونه بخش‌ها (عناصر خصوصی و دولتی) برای برآورده کردن افزایش بالقوه تقاضا برای بودجه سازگاری در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه، گسترش و کاهش خطرات ناشی از تغییرات آب‌وهوایی و ارائه محصولات بیمه­ای می‌توانند نوآوری و راهکارهای زیادی در اختیار مدیران و صاحب‌نظران ارائه دهد. در جدول زیر برخی محصولات بیمه­ای جدید و یا در حال اجرا در کشورهای مختلف در زمینه تغییر اقلیم و طوفان، آورده شده است که در بخش دوم گزارش تشریح می­شود.

محصولات جدید بیمه‌ای مرتبط با ریسک‌های تغییر اقلیم و طوفان

در كنار تقویت فعاليت­های پیشگیری‌کننده، داشتن بيمه در مقابــل خطرات اقليمی، مزایای اقتصادی گسترده‌تری نيــز دارد. بيمــه انگیزه‌ها و محرک‌های مناســبی برای جذب تأميــن مالی بخش خصوصی فراهــم می‌آورد (كه ایــن انگيزه­ها و محرک‌ها برای هدایــت نوآوری و ابتكار لازم‌الاجرا بوده و تمهيدات پایداري براي سازگاري، خلق می‌کند.) با تخصيص و آزاد کردن سرمایه‌ها به اقدامات پيشــگيرانه به‌صورت كاراتر، سوددهی تضمين می‌شود. همچنين انتقال ریســک، منابع را برای سرمایه‌گذاری‌های دیگر موردنیاز، تحریک و باعث برانگيختن رشد اقتصادی و دســتيابی به اهداف توسعه وسیع‌تر می‌شود. گسترش و توسعه پوشش بيمه، مزایای بيشتري را در آسیب‌پذیرترین نواحی كشورهای درحال‌توسعه دارد. در این مناطق منابع كم و تأثير بالقوهۀ تغيير اقليم، شدید است هنوز درصد قابل‌توجهی از ســرمایه­ها در بازارهای نوظهور، بيمه نشده باقی‌مانده‌اند. با اندازه­گيري حق‌بيمه به‌عنوان درصدي از توليد ناخالص ملي، به این نتيجه می‌رسیم كه ميانگين نفوذ بيمه در كشورهاي درحال‌توسعه با مقداري معادل 2/9 درصد، بســيار كمتر از رقم 8/6 درصدي كشــورهاي توسعه‌یافته است.

آب‌وهوا، ارزش اقتصادی قابل‌توجهی را در مناطق جغرافيایی مختلف، مراحل توسعه و ریسک‌های اقليمی در برمی‌گیرد؛ بنابراین، تصمیم‌گیرندگان بر آن هســتند كه اقتصادشان را در مقابل تغييرات آب‌وهوا انعطاف‌پذیرتر كنند. این كار دليل محكمــي برای اقدامات پيشــگيرانه ایجــاد می‌کند. هنوز فاجعه‌ها در زمان و شــدت غیرقابل‌پیش‌بینی‌اند؛ اما یک جامعه می‌تواند به ميزان زیادي از متوســط خســارت پیش‌بینی‌شده ســاليانه، پيشــگيری كند، هيــچ جامعه‌ای نمی‌تواند از خســارات ناشــی از رویدادهــاي قابل‌تصور، جلوگيری كند. به‌ویژه خطراتی كه كمترین احتمال وقوع را دارند. آن‌ها فقط قادرند با هزینه‌های پيشگيرانه بالایی، این خسارات را جبران كنند. در چنين نمونه‌هایی، بيمه معمولاً به‌عنوان به‌صرفه‌ترین معيار سازگاری، شناخته می‌شود. عموماً، به‌منظور آماده‌سازی برای حوادث نادر اما با شدت بالا، انتقال ریســک به بيمه و بازارهای ســرمایه، اقتصادی‌تر اســت. با واگذاری ریسک به بيمه نه‌تنها می‌توان خســارات افراد و شرکت‌ها را پوشــش داد بلكه می‌توان بار و هزینه‌ی ســربار بر بودجه عمومی را كم كرد. این عمل، جوامع محلــی را هنگامی‌که یک فاجعــه روی می‌دهد، كاردان و چاره‌ساز می‌کند و وسایل زندگی و معاش آن‌ها را از خسارات بالقوه حوادث فاجعه‌آمیز، مصون می‌دارد.

بيمه می‌تواند به مصونيــت در مقابل خســارات  ناشــی از حوادث آب‌وهوایــي كمک كند؛ اما حفظ قيمــت بيمه تا جایي كه به پيشــگيری كمک كند از همان اهميت برخوردار است. برای مثال، بهبــود و تقویت دفــاع در مقابل امــواج طوفان و كاهش در معرض خطــرات طوفان قرار گرفتــن و در همان زمان تضمين اینكه گزینه‌های انتقال ریســک بــرای تكرارهای كمتر ادامه می‌یابند، از مزیت دوگانه‌ای برخوردار هستند. در عــوض وضع حق‌بيمــه، یک انگيــزه و محرک قوی برای سرمایه‌گذاری در آن نوع از فعالیت‌های پيشــگيرانه است كه پاداش‌های مشخص مالي را وعده داده و تضمين می‌کند. امــا تا زمانــی كــه تصمیم‌گیرندگان، دامنه وســيعی از معيارهاي پيشــگيرانه موجود برای ســازگاری را بررســی و مشــاهده می‌کنند، باید تعــادل و توازن درســتی ميان گزینه‌های پيشــگيری از خطــر و انتقال ریســک را برای تضميــن بهینه‌ترین كاربرد سرمایه‌ها، بيابنــد. دفاع كردن و ســاختن موارد دفاعی در مقابل تأثيرات سخت و شــدید اقليمی و انتقال ریسک شــدیدترین حوادث، تأثير اقتصادی بهتری دارد (این مقایســه نســبت به طراحی یک زیرســاخت كه بتواند بزرگ‌ترین حوادث و فجایع را تحمل كند، صورت می‌گیرد.) ميزانی كه یک جامعه باید ریسک را بيمه كند، به اصول و ســاختارهای خاص مكانی و دیگر ملاحظــات بســتگی دارد؛ مانند علاقــه تصمیم‌گیرندگان برای پذیرش یک ســطح خاص از ریسک و اولویت‌های سیاست‌های محلی و محدودیت‌های بودجه.