بررسی چالش‏ها و راهکارهای صنعت بیمه در دوران ‌پساتحریم

خلاصه مدیریتی

صنعت بیمه کشور متاثر ازعوامل متعدد محیطی می‏باشد. یکی از مهم‏ترین آن عوامل، تحریم‏های اقتصادی کشور است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر صنعت تاثیر گذاشته و چالش‏ها و مسائل متعدد برای صنعت بیمه ‌ایجاد نموده است و بالطبع فرصت‏هایی نیز ایجاد کرده است. بدیهی است رفع تحریم‏ها و برقراری ارتباط اقتصادی با دنیا نیز فرصت‏ها و تهدیدهایی برای صنعت بیمه به همراه خواهد داشت. هدف اصلی این گزارش جمع‏آوری، طبقه‏بندی و تحلیل نظرات خبرگان صنعت بیمه در خصوص چالش‏های صنعت بیمه در دوران تحریم و ‌پساتحریم و ارائه راهکارهای پیشنهادی برای رویارویی بهینه با این رویداد، با استفاده از نظر خبرگان است. برای نگارش این گزارش از روش‏هاي كيفي استفاده شده و هدف آن کمک به تصمیم‏گیری توسط سیاستگذاران صنعت بیمه کشور می‏باشد. جهت تدوین نظرات کارشناسان ابتدا واژه‏های کلیدی در متون انگلیسی و فارسی جستجو گردید و علاوه بر جستجوي موضوعي، از جستجوي استنادي، با مراجعه به پژوهش‏های موجود استفاده شد. از شيوه دنبال كردن مآخذ به ویژه مآخذ مورد استفاده در طرح پژوهشی "بررسی آثار تحریم بر صنعت بیمه کشور"، انجام شده توسط پژوهشکده بیمه نیز استفاده شده است. با مراجعه به مراجع اصلی، نظرات مورد بررسي تحليلي و مقایسه قرار گرفته‏اند و با استفاده از ابزار فیش­برداری الکترونیکی اطلاعات مقالات جمع‏آوری گردیده است. سپس بر اساس نتایج بررسی کتابخانه‌ای، در خصوص چالش‏ها و راهکارهای صنعت بیمه با متخصصان، مصاحبه‏هاي عميق نيمه ساختاريافته انجام شده است. مصاحبه با 12 نفر انجام شده است که هر يك 30 تا 90 دقیقه به طول انجامید. فرآیند انجام مصاحبه و جمع‏آوری داده‏های کیفی با روش پیشنهادی ادواردز و همکاران انجام شده است و تا حد اشباع نظری ادامه داشته است. سوالات مصاحبه با توجه به مدل MIT90 و توسط تیم تدوین گزارش و با نظر خبرگان صنعت در 5 حیطه استراتژی‏ها و برنامه‏های صنعت بیمه، ساختار، فرآیندها و ‌آیین‌نامه‏های مورد استفاده در صنعت بیمه، مهارت و دانش سرمایه‏های انسانی، فرهنگ سازمانی و فناوری مورد استفاده در صنعت بیمه طراحی شده است. برای تجزيه و تحليل داده‌هاي مصاحبه از تحلیل ساختاری استفاده شده و سپس چالش‏ها و راهکارهای صنعت بیمه بر اساس دو معیار "میزان اهمیت" و " قابلیت اقدام" اولویت‏بندی شده‏اند. دو معیار مذکور با توجه به نظر هربرت (2004)، دل، هندرسون و براچ (2002) و کیل (1999) انتخاب شده‏اند. برای جمع آوری اطلاعات از سه روش ارسال چک لیست، مراجعه حضوری و تماس تلفنی استفاده شده است. استراتژی جمع‏آوری کیفی داده‏ها با توجه به الگوی "هال"، پیمایشی اکتشافی می‏باشد. وزن‏دهی عناصر بر اساس میانگین وزنی انجام و در نهایت با ترکيب وزن­هاي گزينه و معيارها، وزن­های نهايي ارائه شده است.

در این گزارش، بیش از270 گزاره در خصوص تحریم و شرایط پس از تحریم توسط خبرگان مطرح که از آن بین، حدود 70 چالش و بیش از 50 راهکار دارای بیشترین فراوانی بوده‏اند که به‌صورت مشروح در بخش دوم گزارش آمده است. بر اساس دو معیار "میزان اهمیت" و" قابلیت اقدام" و بر مبنای نگرش سیستمی و با توجه به مدل MIT 90  چالش‏ها و راهکارهای صنعت بیمه در دوران ‌پساتحریم بر اساس وزن نهایی به شرح زیر ‌می‌باشد:

چالش‏ها و راهکارهای صنعت بیمه در دوران ‌پساتحریم

بر اساس چارچوب MIT90 صنعت بیمه به‎عنوان یک سیستم پیچیده متشکل از افراد، ساختارها، فناوری، فرهنگ، فرایندها و اقدامات مدیریتی است که هر یک دارای پیچیدگی‏های خاص خود بوده و دائماً در حال تغییر می‏باشد. بنابراین همانطور که در این گزارش نیز مشاهده می‏گردد، تغییر در هریک از این اجزاء بر اجزاء دیگر اثر داشته و ممکن است پیامدهای ناخواسته‏ای را به دنبال داشته باشد و در نتیجه کل سیستم را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو مدیریت تغییر در صنعت بیمه در دوران ‌پساتحریم با توجه به ماهیت سیستماتیک تغییرات و وجود وابستگی‏های متقابل بین اجزاء، کار سهل و آسانی نیست چرا که در صورت کوچک‌ترین تغییری در هر یک از عناصر، بایستی اثرات این تغییر بر اجزای دیگر همچون ساختار، فرایندها، نقش‏های کارکنان و استراتژی‏ها مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین با توجه به این چارچوب می‏توان درک کرد که چرا اجرای برنامه‏ها و پروژه‌های تغییر و تحول در صنعت بیمه با شکست مواجه شده و هر ساله هزینه‏های هنگفتی را برای شرکت‏ها و صنعت بیمه در پی داشته است. بر این اساس باید توجه نماییم که انجام یک یا دو مورد از راهکارهای پیشنهادی ضرورتاً به نتیجه مورد نظر منجر نخواهد شد، بلکه می‏بایست به صورت یکپارچه، چالش‏ها و راهکارها را در همه عناصر موثر بر شرکت‏ها و صنعت بیمه، مورد توجه قراردهیم.