گزارش موردی شماره 80

این گزارش در چهار بخش اصلی شامل «معرفی»، «رویکردهای نظارتی برای نظارت کارآمد بر تکافل و تکافل اتکایی»، «عناصر کلیدی در فرایند بررسی نظارتی موسسات تکافل و تکافل اتکایی» و «مسائل خاص تکمیلی در چهارچوب فرایند بررسی نظارتی برای واحدهای تکافل و تکافل اتکایی» تنظیم شده است.
صنعت خدمات مالی اسلامی امروزه به عنوان یکی از حوزه‌های پررونق و در حال رشد در فضای مالی جهانی شناخته می‌شود. در دو دهه گذشته هیئت خدمات مالی اسلامی[1]   (IFSB) به عنوان یک سازمان بین‌المللی با تأسیس در سال ۲۰۰۲ نقش بسیار حیاتی و اساسی در توسعه و پیشرفت صنعت خدمات مالی اسلامی داشته است. این سازمان ماموریت اصلی خود را در ترویج و توسعه اصول و استانداردهای مالی اسلامی دانسته و به عنوان یک نهاد تأمین کننده استانداردها و راهنمایی‌ها برای این صنعت مهم فعالیت می‌نماید.
توسعه استانداردهای نظارتی حسابداری رفتاری و محصولات مالی اسلامی از جمله اقداماتی است که این سازمان به منظور تحقق اهداف خود در زمینه توسعه صنعت مالی اسلامی انجام می‌دهد. این سازمان با معرفی استانداردهای جدید با پذیرش استانداردهای بین‌المللی قدیمی که با قوانین و اصول شرعی هماهنگی داشته باشند، به طور فعال به تحقق این اهداف می‌پردازد و با صدور استانداردهای نظارتی به ترویج سلامت و پایداری نظام مالی اسلامی کمک می‌کنند و منافع مصرف کنندگان را حفظ می‌نماید.
استاندارد «عوامل اصلی در فرایند بازنگری نحوه نظارت بر صدور و پذیرش ریسکهای تکافل و تکافل اتکایی» با تمرکز بر ویژگی‌های خاص نهادهای مشارکت کننده در صنعت تکامل و تکافل اتکایی، هدف اصلی خود را در ارائه راهنمایی و حمایت برای اجرای رویکردهای مشترک در نظارت بر این صنعت قرار داده است. در واقع این استاندارد نه تنها به حفظ منافع طرف‌های قرارداد در فعالیتهای تکافل و تکامل اتکایی می‌پردازد بلکه به پایداری بلندمدت نظام تکافل نیز توجه دارد. اهداف اصلی این استاندارد شامل ارائه راهنمایی به ناظران در مورد حداقل استانداردهای یک فرایند بازبینی نظارتی کارآمد و مؤثر برای صدور و پذیرش تکافل و تکافل اتکایی با توجه به عناصر منحصر به فرد مؤسسات ارائه شده، ترویج بازارهای تکافل و تکافل اتکایی با استفاده از بازبینی نظارتی به صورت عادلانه، ایمن و پایدار جهت محافظت و بهره مندی شرکت کنندگان و ترویج نظارت هماهنگ بین المللی و بهبود همکاری بین ناظرین است. این استاندارد به عنوان یک ابزار مهم برای ایجاد یک بستر مناسب و پایدار برای صنعت تکافل و تکافل اتکایی اهمیت ویژه‌ای دارد.
با توجه به اهمیت این موضوع هشتادمین شماره از دوماهنامه گزارش موردی، به استاندارد «عوامل اصلی در فرآیند بازنگری نحوه نظارت بر صدور و پذیرش ریسکهای تکافل و تکافل اتکایی» اختصاص یافته است.
این گزارش به چهار موضوع اصلی در زمینه مسائل نظارتی مرتبط با صنعت تکافل و تکافل اتکایی شامل حاکمیت شرکتی، نظارت مالی و شرعی، شفافیت گزارش‌دهی و رفتار بازار و فرآیند بازبینی نظارت‌ها پرداخته است که این موضوعات نقش مهمی در توسعه استانداردها و اصول مالی و اسلامی داشته‌ است.